Sayısı binleri aşkın vatandaş, devlet tarafından halka yapılan geri ödemesiz yardımlardan habersiz yaşıyor ve bu durumdan dolayı maddi sorunlar yaşıyor. Devlet, bazı durum ve hal içerisindeki vatandaşlara maddi yardım sağlarken, bu yardımlar için geri ödeme talep etmiyor. Peki o yardımlar neler?
Devlet, hastalara, yaşlılara, muhtaç ailelere, kadınlara, erkeklere, çalışmayanlara, çalışanlara destek ödemeleri yapılırken, bu ödemelerde bazı başvuru şartlarına göre yapılıyor. Devlet yardımlarını çoğunlukla SGK üzerinden yapıyor.
DEVLETTEN VATANDAŞA SAĞLANAN GERİ ÖDEMESİZ DESTEKLER NELERDİR?
Devlet, vatandaşa desteği Sosyal Güvenlik Kurumu üzerinden veriyor. Bazı destekler ise Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bazı destekler ise İŞKUR tarafından sağlanıyor. Peki devlet tarafından yapılan ve vatandaş tarafından neredeyse hiç bilinmeyen destekler neler?
1-) Cenaze Yardım Ödemesi
Cenaze ödeneği, Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden ölen sigortalının ailesine bir defa yapılan yardımdır. Ödeme, SGK primleri tam anlamıyla ödenmiş sigortalının bir yakını vefat ettiğinde sağlanıyor. Cenaze yardımı ödemesi vefat eden eşine ve çocuklarına yapılıyor.
Cenaze ödeneği tutarı her yıl bir önceki yıl için Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı tarafından açıklanan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) değişim oranında artırılarak belirlenmekte olup, 2018 yılı için ödenen cenaze ödeneği tutarı 595,00 TL’dir.
Nasıl başvuru yapılır?
Bu ödemeler için SGK’ya başvuru yapılması gerekiyor.
2-) Doğum Parası Ödemesi
Devletin annelere maddi destek amacıyla verdiği doğum yardımı annenin çocuk sayısına göre değişiklik gösteriyor. Buradaki en büyük etken Mayıs 2015 tarihi. Mayıs 2015 tarihinden sonra doğan ilk çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL ve üçüncü çocuk için 600 TL doğum parası ödenir.
Nasıl başvuru yapılır?
Doğum Yardımı başvurusu, canlı doğumun gerçekleşmesinin ardından ilgili nüfus müdürlüğünde çocuğun Kimlik Paylaşım Sisteminde (KPS) kayıt işlemi yapıldıktan sonra “Doğum Yardımı Başvuru Dilekçesinin” eksiksiz olarak doldurulması ve imzalanmasının ardından şahsen, iadeli taahhütlü posta veya kargo yoluyla yapılır. Başvurular, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ya da Sosyal Hizmet Merkezlerine yapılır. Her ne statüde olursa olsun (hizmet alımı yoluyla istihdam edilenler dâhil) kamu kurum ve kuruluşlarınca istihdam edilen personel çalıştığı kuruma başvurur. Yurtdışında yaşayanların başvuruları ise Büyükelçilik ve Konsolosluklarca alınır. Yurtdışında yaşayanların Türkiye’de bulunmaları halinde ise herhangi bir Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ya da Sosyal Hizmet Merkezine başvurmaları mümkündür.
3-) Yol Yardımı Ödemesi
Yol yardımı ödemesi sağlık alanıyla ilgili sağlanan bir destektir. Bu destek ile sigortalı bir vatandaşın organ nakli, kanser tedavisi, acil gibi haller veya zorunlu bir nedenden dolayı yerleşim yeri dışında başka bir hastaneye sevki gerekiyorsa SGK yol yardımı ödemesi yapıyor.
Bu ödemeler hak sahibinin kendisine, eşine veya birinci derecek diğer akrabalarına yapılır.
4-) Kreş Yardımı Ödemesi
15 Ekim 2019 tarihinden itibaren çalışan annelere kreş desteği verilmeye başlandı. 0-60 ay arası çocuğu bulunan kadınlara 24 ay boyunca aylık 650 TL ödeme yapılacak.
Bu ödemeler için çocukların kreşe veya bakımevine gidiyor olması gerkiyor. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Avrupa Birliği Delegasyonu’nun işbirliği sonucunda ortaya konan bu proje kapsamında tespit edilen şehirlerde çalışmakta olan annelerden çocuğunu kreşe gönderenlere 100 Euro yani 650 TL civarında bir yardım yapılacak. Projeden 0 ile 60 ay arasında çocuklarını kreşe gönderenler ve 4A sigortalı olanlar faydalanabilecekler.
5-) İş Görememezlik Ödemesi
Sigortalı çalışanların belirli bir hastalıktan dolayı çalışmayacak durumda olması, gebelik durumu ve iş kazası geçirmesi durumunda uzman doktor onaylı rapor alması neticesinde çalışan kişi raporlu olduğu gün sayısı boyunca maaşını işyeri yerine SGK‘dan alır. SGK tarafından yapılan bu ödemeye iş görememezlik ödemesi denir. Ancak unutulmamalıdır ki 2 günlük raporlarda iş yeri maaşta herhangi bir kesinti yapmaz. SGK’da iş göremezlik ödeneği ödemez. İş göremezlik ödeneği raporun 3. gününden itibaren ödenir.
Şartlar neler?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda şartlar açıkca şu şekilde anlatılmıştır;
” a) İş kazası, meslek hastalığı, hastalık veya analık hallerinden biri nedeniyle geçici iş göremezliğe uğranılması gereklidir.
b) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetki verilmiş hekim ve sağlık kurullarından sağlık raporu alınması gerekmektedir.
c) Köy veya mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlara geçici iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için prim borçlarının olmaması ve yatarak tedavi görmeleri nedeniyle geçici iş göremezliğe uğramaları gerekmektedir. Ancak bu kişilere doğum öncesi ve sonrası süreler için yapılacak ödemeler sırasında yatarak tedavi görme şartı aranmamaktadır.
d) Hizmet akdiyle çalıştırılan sigortalılar yani 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesi birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bulunanlar ile 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesine göre haklarında bazı sigorta kolları uygulanabilen sigortalıların hastalık nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği alabilmeleri için iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması gerekmektedir.
e) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bulunanlar ile Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen muhtarlar ve aynı bentte yer alan ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar ve tarımsal faaliyette bulunanların analık nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanabilmeleri için doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması gerekmektedir.”
6-) Süt Parası Ödemesi
Süt parası için doğum yapan kişinin kendisinin veya eşinin SSK veya Bağ-Kur’lu olması ve en az 120 gün prim ödemiş olması gerekiyor.
Nasıl başvuru yapılır?
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlüklerine, Sosyal Hizmetler Müdürlüklerine, ilçelerde ise kaymakamlık binalarının içindeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvuru da bulunabilirsiniz. Ama öncesinde süt parası dilekçesi hazırlamanız gerekiyor.
Süt parası ya da diğer adıyla emzirme ödeneği, yeni bebek sahibi olan ebeveynlere veriliyor. Bu ödemeler 178 TL olarak annelere yapılıyor. Annelerin banka hesabı yoksa ödemeler babanın hesabına yatırılıyor.
ŞARTLARI NELER?
Süt parası için doğum yapan kişinin kendisinin veya eşinin SSK veya Bağ-Kur’lu olması ve en az 120 gün prim ödemiş olması gerekiyor.
7-) Eğitim Desteği
2019 Öğrenci yardım parası almak; kreş, anaokulu, ilköğretim, ortaokul, lise ya da üniversite fark etmeden ihtiyacı olan öğrenciler için mümkün olmaktadır. Devlet tarafından öğrenciler için verilen birçok destek ve yardım bulunmaktadır. Eğitim yardımı 2019 kapsamında verilen bu destekler ile öğrencilerin eğitim ve öğretim hayatlarını maddi anlamda sıkıntı yaşamadan geçirmeleri sağlanmaktadır.
Başvuru nasıl yapılır?
Bu ödemelere başvurular SGK Kurumsal Çocuk Bakımı web sayfası üzerinden yapılıyor.
8-) Bakıcı Ödemesi
0-2 Yaş bebeklere bakıcı yardımları, anne olan ve bebeğine bakmakla yükümlü olan kadınlar eğer çocuğuna bakılabilmesi için uygun bakıcı bulamaz ise bakıcı yardımları yapılmaktadır.
Şartlar neler?
Annelerin T.C. vatandaşı olması, ebeveyn ile bakıcının aynı ilde ikamet etmesi, bebeğin 0-2 yaş aralığında olması, annenin herhangi bir sigorta koluna bağlı olarak istihdam edilmesi, bakıcının 18 yaşından daha büyük olması ve bakıcının kadın olması, bakıcının en az ilköğretim mezunu olması gerekmektedir.
Başvuru nasıl yapılır?
Bakıcı başvuruları SGK’ya yapılmaktadır. Bakıcı parasının alınabilmesi için, bebek bakıcısı çalıştıracak olan bireyin SGK şubelerine başvuru yapması ve mali desteğe ihtiyaç duyduklarına dair dilekçe teslim etmesi gerekmektedir.
9-) Çeyiz Destek Ödemesi
Devlet evlenmek üzere olan genç kızlara çeyiz yardımı ödemesi yapar. Bu ödeme annesinden veya babasından yetim maaşı alan kızlara yapılır. Ödeme tutarı genç kızlara ödenen 24 maaş tutarında olup bu desteği almak için SGK’ya yazılı başvuru yapmak gerekiyor.
10-) Doğum İzni Ödemesi
4857 sayılı İş Kanununa göre;
“Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye, iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi, isterse, doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.”
Özel sektör veya kamuda çalışan annelere doğum izni yardımı yapılır. Çalışan annelere sağlanan bu ödeme doğumdan önce ve sonraki süreçte izin kullanan ve çalışamayan annelere verilir. Yeni Yasa ile doğum yapan her kadına ya da doğum yapan kadının eşine, Devlet tarafından 1.çocuk için 300, 2.çocuk için 400 ve 3.çocuk için 600 tl doğum parası ödenecektir.
Başvuru nasıl yapılır?
SSK doğum parası başvurusu için SSK’lı kadın çalışanın yapması gereken tek şey hekimden aldığı raporu işverenine teslim etmektir. Bu durumda yalnızca SGK sisteminde raporların kullanıldığı modüle sahip olmayan işyerleri için geçerlidir. Normal şartlarda süreç hekimin ilgili raporu sistem üzerinden işlemesi ile başlamaktadır. Hastaneden alınan raporun işyerine teslim edilmesi gerekmektedir. Diğer işlemler işveren tarafından gerçekleştirilmektedir. İşyeri ve SGK il ya da ilçe müdürlükleri arasında yapılan yazışmalar sonrasında doğum parası başvurusu tamamlanmış olacaktır. SGK doğum parasını PTT üzerinden ödemekte olup anne kimliği ile birlikte PTT şubelerine giderek parasını alabilmektedir.
2019 SSK doğum parası başvurusu ve almak için, SSK’ya bağlı olarak çalışan kadınların doğum yapması halinde yasal haklarıdır. Doğum parası genel olarak doğum yardımı ile karıştırılmaktadır. Doğum yardımı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından, T.C vatandaşı olan ya da mavi kart sahibi tüm kadınlara tek seferlik olarak ödenen bir yardımdır. Doğum parası ise yalnızca SSK (4A)’ya bağlı olarak çalışan ve gerekli şartlara uygunluk sağlayan kadınlara verilmektedir.
Doğum parası bir diğer adıyla analık iş göremezlik parası, SSK (4A)’ya bağlı olarak çalışan bir kadının yasal hakkı ola doğum iznine bağlı olarak verilmektedir. Bu hak sigortalı kadına doğumdan önce 8, doğumda sonra 8 hafta olacak şekilde verilmektedir. Sigortalı kadının doğumu sebebiyle çalışamadığı tarihler için doğum parası ödenerek, bu konudaki mağduriyeti giderilmektedir. Çalışan anneye doğum parası 2019 yılında da verilmeye devam edecektir.
11-) Emekli Olamayanlara Toplu Prim Ödemesi
Emekli olmak için yıllarca prim ödemiş vatandaşlar çeşitli nedenlerden dolayı emekli olamazlarsa SGK’dan ödemiş oldukları primleri geri isteme haklarına sahipler. Ancak bu ödemeyi alabilmek için sağlanması gereken prim ve gün koşulları bulunuyor.
-
-
-
-
-
-
-
-
