4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtildiği gibi, en az 1 yıl süre boyunca aynı iş yerinde çalışmış olan çalışanın, işten çıkması, çıkarılması halinde, işveren tarafından çalışan kişiye ödenecek tazminattır.
- İşverenin haklı bir sebep olmadan işten çıkartması
- İşçinin haklı bir sebeple işi bırakması
- Erkek çalışanların askerlik için işi bırakması
- Emekli olmak amacıyla işçinin işi bırakması
- Emeklilikle ilgili diğer şartları tamamlayıp, emeklilik yaşını evinde beklemek amacıyla işçinin işi bırakması
- Kadın işçinin evlendikten sonraki bir yıl içinde işi bırakması
- İşçinin ölmesi hallerinden herhangi birisinde, her çalışma yılına işçinin bir brüt maaşı tutarında kıdem tazminatı ödenir.
Peki kıdem tazminatı nasıl arttırılır?
- Kendi istek ve kusuru dışında işten çıkartılanlar kıdem tazminatı hakkı alabiliyorlar. Yani tazminat alabilmek için istifa etmemek gerekiyor.
- Yalnız 1475 sayılı yasanın 14. maddesinde belirlenen tazminat alma şartlarında bazı istisnalar da bulunuyor. Buna göre askere gidenler, evlenen kadınlar, emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayanlar, haklı fesih şartlarıyla ayrılanlar gibi çalışanlar da istifa ettiklerinde tazminatlarını alabiliyor.
- Kıdem tazminatı yine aynı maddeye göre son brüt maaş üzerinden hesaplanıyor. Son brüt maaş çalışılan yıl ay ve günle çarpılıp ödenecek rakam ortaya çıkartılıyor. Bu rakamdan sadece damga vergisi kesilebiliyor. Tazminat alabilmek için son iş yerinde en az 1 yıl çalışmış olma şartı da bulunuyor. İşte bu noktada kıdem tazminatına esas teşkil eden son brüt ücret önem kazanıyor. Bu brüt rakamı artırmak mümkün. Yıl içinde nakit olarak ve düzenli ödenen her ücret tazminat hesaplanırken dikkate alınıyor.
- Bunlar da çalışanın tazminatını artırıcı rol oynuyor. Bu düzenli ödemeler brüt maaşa ekleniyor ve buna giydirilmiş brüt ücret deniliyor. Giydirilmiş brüt ücrete girecek ödemelerin düzenli olması büyük önem taşıyor.
- O yüzden sizin gibi aylık yaptıkları işlere göre prim alanlar ya da fazla mesai ücreti alanlar için bu imkan bulunmuyor. Çünkü bu primler değişkenlik gösterebiliyor. Ancak bu primler düzenli olarak ödeniyor ve maaşınıza ekleniyorsa o zaman hesaba katılıyor.
Brüt ücret için
- Brüt ücrete eklenebilecek düzenli ödemelerden bazıları şöyle: Yemek yardımı, kasa tazminatı, gıda yardımı, yakacak yardımı, konut yardımı, erzak yardımı, unvan tazminatı, yıpranma tazminatı, sağlık yardımı, mali sorumluluk tazminatı, devamlı ödenen primler… Tazminat hesabında bazı ödemeler ise dikkate alınmıyor. Bunlardan bazıları ise şöyle: Yıllık izin ücreti, evlenme yardımı, genel tatil ücreti, doğum ve ölüm yardımı, devamlı olmayan primler, fazla çalışma ve mesai ücreti… bordrolarınızı kontrol etmeyi unutmayın. Giydirilmiş brüt ücret yanında gerçek maaşınızın bordroya yansıtılması yani SGK’ ya bildirilen prime esas kazancın gerçek maaşınız olması da önemli.
- Eğer maaşınız yüksek ama SGK’ ya asgari ücretten bildiriliyorsa tazminatınız da asgari ücretten hesaplanacaktır. Bu durum sadece tazminatı değil ileride alacağınız emekli maaşının da yüksek olmasını engelleyecektir.
Tazminatta tavan sistemi
Tazminatla ilgili bir konuyu da hatırlatmakta fayda var. her yıl Ocak ve Temmuz aylarında açıklanan rakamlara göre kıdem tazminatı açısından bir tavan da belirleniyor. Bu yıl temmuz ayına kadar uygulanacak kıdem tazminatı tavanı 7.638 TL olarak belirlendi. Bunun anlamı şu: Sizin brüt ücretiniz ne kadar yüksek olursa olsun kıdem tazminatınız bu rakam üzerinden hesaplanıyor.
Yani 20 bin lira brüt ücreti olan bir kişinin tazminatı Temmuz ayına kadar 7.638 TL üzerinden hesaplanacak. Bu rakam Temmuz’da yeniden zamlanacak. Eğer yüksek ücretteyseniz bu artışı beklemek de kıdem tazminatınızı artırıcı rol oynayacaktır. Yine işyerinizdeki zam dönemlerini bekleyip ayrılmak ta tazminat hesabını artıracaktır.
-
-
-
-
-
-
-
-
