Koronavirüs salgınının başladığı günden bugüne herkes yerli aşının çıkmasını bekliyor. Faz-3 çalışmaları devam eden aşının mucidi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, en zorlandıkları anları ve aşı geliştirme dönemiyle ilgili detayları anlattı. İşte yerli aşının detayları…
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Kayseri Erciyes Üniversitesi’nin geliştirdiği aşı adayının adının TURKOVAC olduğunu duyurmuştu. Koronavirüs’ e salgını için geliştirilen yerli aşı TURKOVAC için Faz-3 çalışmaları başladı. Özdarendeli ayrıca aşının antikor oranının çok iyi bir ortalama yakaladığını söyleyip binlerce gönüllü ile Faz-3 çalışmalarının devam ettiğini aktardı. Aşının mucidi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli:
“Zaten o çalışmaların oluşturduğu birikimin üzerine inşa ettik çalışmalarımızı.” diye profesör, şöyle devam etti: “Bir de ilginç bir tesadüf olabilir. Ben doktora sonrası Amerika’da 3 yıl ‘koronavirüs’ üzerine çalıştım. Aşı üzerine değil ama. Ülkeye 2001’de döndüm. 2003’te Kırım Kongo vakaları çıktı. Bu vakalara yönelik çalışmaları başlattık. TÜBİTAK, Sağlık Bakanlığı ve üniversitenin işbirliğinde bir projemiz vardı. 2010’da o konuda aşı çalışmalarına başladık. 2010’dan itibaren bu aşı çalışmalarımız devam ediyordu. Bu çalışmalardaki tecrübenin çok büyük bir olumlu katkısı oldu.”
Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, 2001’de ülkemize döndüğünü belirterek, “Sonrasında SARS ve MERS gördük. Koronavirüs’ ün bu tür salgınlara yol açabileceğini görmüştük. Ama böyle büyük bir pandemi beklemiyorduk. Pandemi çıkınca biraz avantajlı olduğumuzu da düşündük. Kafamdan ‘En azından tanıdık bir virüs, bunu yenebiliriz’ diye geçirdim.
TURKOVAC’ ın oluşum süreci
“İlk vaka Türkiye’de çıktığında Rektörümüz Prof. Dr. Mustafa Çalış başkanlığında toplandık ve hemen çalışmalara başladık. İlk olarak virüsü izole ederek aşı çalışmalarımıza başladık. Çok da hızlı yaptık bunu. Mart’ın 25’inde biz virüsü konfirme etmiştik. Nisan ayında genetiğini, DNA dizilimi çıkarttık. Mayıs ayında da fareler üzerinde çalışmaya başladık. Çok hızlı bir şekilde işledi bu süreç. Farelerde bu inaktif aşı adayının koruyucu olduğunu 2020’nin ağustos ayında gösterdik. Klinik öncesi çalışmaları ekimde raporladık.” açıklaması yaptı.